Lęk jest:
- jednym z wielu stanów emocjonalnych,
- najczęściej wiąże się przewidywaniem nadchodzącego z zewnątrz lub wewnątrz niebezpieczeństwa,
- objawia się jako niepokój, uczucie napięcia, skrępowania, zagrożenia,
- różni się od strachu tym, że jest procesem wewnętrznym, wytworem naszej wyobraźni, nie związanym z bezpośrednim zagrożeniem,
- odczuwany dość często sprawia, że w skrzywiony sposób odbieramy rzeczywistość, siebie i innych.
Lęk może pojawić się w różnych sytuacjach życiowych, dlatego warto podjąć wyzwanie, postarać się go oswoić i zrozumieć, a nawet sprawić, aby nam służył. Lęk, który świadomie doświadczamy i dobrze odczytujemy jest dla nas źródłem informacji o niebezpieczeństwie, mobilizuje także siły organizmu do działania.
TWARZE LĘKU
Żyjemy w intensywnie zmieniającym się świecie, tempo życia, coraz większe wymagania wzbudzają w nas silną potrzebę bezpieczeństwa. U niektórych zmiany powodują wzrost aktywności, pobudzają do działania, u innych pojawia się przerażenie i opór. To pokazuje, że ludzie w różny sposób odbierają rzeczywistość i różnie radzą sobie w sytuacjach, które postrzegają jako niebezpieczne.
Odczuwanie lęku czy strachu w takich momentach jest naturalne. Może pojawić się on w różnych odsłonach– od ekscytacji przez napięcie, niepewność, wstyd, aż po utratę kontroli i całkowity paraliż. Osoby, które silnie odczuwają lęk są jakby w trybie ciągłego czuwania, uważnie poszukują w otoczeniu wszelkich sygnałów świadczących o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Takie postrzeganie rzeczywistości powoduje u nich:
- poczucie, że coś im realnie zagraża (przecenianie niebezpieczeństwa),
- brak zaufania do siebie i swoich umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach (niedocenianie własnych możliwości poradzenia sobie).
Ogólnie można powiedzieć, że czują się one mało kompetentne w obliczu tak wielu zagrożeń.
Jeśli siła i natężenie lęku nie przystają do tego, co się dzieje w rzeczywistości i gdy staje się on stałym elementem naszego życia to:
- ogranicza nasz rozwój,
- sprawia, że tracimy energię na walkę z przeciwnikiem, który zagnieździł się w naszym umyśle lub wycofujemy się i ukrywamy,
- powoduje odczuwalne napięcie w ciele i zaniżoną samoocenę, nasza energia życiowa zanika.
Lęk, jak i inne stany emocjonalne, nie jest ani negatywny, ani pozytywny-jest neutralny, choć niezbyt przyjemny w odczuwaniu. Towarzyszy naszym codziennym wyborom, decyzjom, relacjom społecznym. Spełnia ważne funkcje tj.:
- alarmuje o niebezpieczeństwie,
- wyostrza zmysły: więcej i intensywniej czujemy, więcej widzimy i słyszymy,
- chroni organizm i motywuje do walki.
Dlatego warto potraktować go jak dobrego znajomego, które niesie nam informacje przydatne w radzeniu sobie z niepewnością i wymaganiami. Oswajanie lęku to praca nad odzyskaniem wewnętrznej równowagi, a także podejmowanie działań mimo lęku- małymi krokami, z troską i szacunkiem dla siebie.
Bo odważnym nie jest ten, kto się niczego nie boi,
lecz ten, kto podejmuje działania mimo lęku, obaw i strachu.
CO MÓWI NASZE CIAŁO?
Lękowi bardzo często towarzyszą objawy fizyczne. Nasze ciało informuje nas, że przeżywamy lęk poprzez m.in. przyspieszone bicie serca, ucisk w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, drżenie mięśni i kończyn oraz pocenie się. Są to reakcje fizjologiczne mówiące nam, że z jakiegoś powodu stan równowagi minął. Czasami wystarczy mały bodziec, a fala lęku przepływa przez całe ciało.
Najlepszym sposobem uregulowania lęku jest oddech. Nasz umysł koncentruje się i podąża za oddechem. Aby oddech był skuteczny powinien być powolny, świadomy i z każdą chwilą coraz głębszy. Jest to najlepszy sposób na zatrzymanie się i złapanie kontaktu z samym sobą. Dzięki świadomemu oddychaniu rozpoczyna się proces rozluźniania, a co za tym idzie nasz organizm będzie powracał do równowagi, będzie czuć się coraz bardziej bezpiecznie. Dzięki głębszemu oddychaniu dotlenia się nasz mózg i ciało, mięśnie rozluźniają się, spada napięcie, umysł nieco zwalnia, a lęk stopniowo odchodzi.
BÓJ SIĘ I DZIAŁAJ!
Kiedy stoimy przed nowym wyzwaniem, projektem czy jakąkolwiek zmianą pojawiają się lęk i obawy. Czasem powodem są wielkie przedsięwzięcia, a czasem zwykłe, drobne sprawy, co do których musimy dokonywać codziennych wyborów. Wszystko, co sprawia, że nie czujemy się w danej sytuacji komfortowo jest sygnałem ostrzegawczym. Umysł chce nas bronić za wszelką cenę, stąd doświadczamy oporów o różnej sile. Sama świadomość, że tak to działa i że jest to naturalna reakcja organizmu, może pomóc nam zaakceptować nieprzyjemne odczucia płynące z ciała. Koncentrowanie się na zwalczaniu obaw, a tym samym nieskuteczne wydatkowanie energii może przynieść odwrotny skutek tj. nasilenie lęku. Bardziej skuteczna jest zaakceptowanie nieprzyjemnych emocji i umiejętność motywowania siebie do działania pomimo lęku.
„Bój się i działaj” to recepta, która mówi, że kiedy zaczynamy działać wbrew obawom i lękom, zmiany dokonują się w nas automatycznie i naturalnie. Odzyskujemy poczucie kontroli i sprawczości, pojawia się satysfakcja. Odkrywamy nowe możliwości, a wraz z nimi zwiększa się zaufanie do siebie, w swoje zasoby i potencjał. Najczęściej za lękiem nie stoi nic przerażającego.
Praca nad własnymi emocjami to wyzwanie wymagające naszej uważności, akceptacji i gotowości do podjęcia działania dla siebie. Jeśli nie jesteśmy w stanie poradzić sobie sami, warto poszukać wsparcia specjalistów np. psychologa, terapeuty. Wszystko to po to, aby żyć pełnią, rozwijać się i poznawać, zamiast szukać tylko sposobu na przetrwanie. Trudno jest zmienić swoje postawy pozostając jedynie na poziomie własnych myśli. Działając i żyjąc tak, jak pragniemy sprawiamy, że z biegiem czasu stany lękowe zanikają.
AKCEPTACJA TO:
- przyjęcie, że lęk jest naturalną reakcją organizmu na zmianę, zaakceptowanie tego faktu wpływa na gotowość do podjęcia działania,
- uświadomienie i przypomnienie sobie, że pomimo odczuwania lęku możemy iść naprzód- we własnym tempie i na miarę swoich możliwości, bez robienia wszystkiego perfekcyjnie,
- zrozumienie tego, czego się boimy: Co dzieje się z moim ciałem? Dlaczego doświadczam tych stanów emocjonalnych w tej sytuacji? Jakie są moje potrzeby?
Odpowiedzenie sobie na te pytania zwiększa świadomość, tego co przeżywamy. Pracując nad emocjami możemy spotkać się z własnymi lękami, sprawić, że nie będą już tak paraliżujące.
Aby poradzić sobie z trudnymi emocjami warto odwołać się do różnego rodzaju aktywności, które pozwalają na obniżenie napięcia. Może być sport, taniec, muzyka, spotkania towarzyskie i wiele, wiele innych. Ważne jest, aby wybierać te rzeczy, które nas wzmacniają i nam służą.
Uciekanie od trudnych sytuacji, odkładanie decyzji na później przynosi tylko chwilową ulgę. Unikanie powoduje wzrost niepokoju, a to z kolei sprawia, że wychodzenie z lęku nie jest łatwe. Trudno o mobilizację i działanie, gdy nie wierzymy, że można inaczej.
Istnieje jednak wiele sposobów, które mogą okazać się pomocne w pracy z własnymi słabościami. Nic bez naszej pracy się nie wydarzy. Poniższe strategie zadziałają, jeśli je zastosujemy.
JAK OSWOIĆ LĘK? KILKA PODPOWIEDZI
Oddychaj głęboko i skoncentruj się na oddechu.
Wyobraź sobie, że z każdym oddechem wypuszczasz z siebie wszystkie lęki i trudne emocje.
Uwolnij ciało od napięć.
Lęk próbuje zawładnąć naszymi myślami, emocjami, zachowaniami i ciałem. Stąd każda forma ruchu: spacer, jazda na rowerze, bieganie, fitness czy taniec dodają energii, powodują, że nasze ciało się rozluźnia.
Pielęgnuj dobre myśli.
Szanuj siebie w myślach, w mowie i w tym co robisz. Pomyśl: Jakie są Twoje mocne strony? Co sprawia, że masz chęć do działania? Jaką wartość wnosisz do życia bliskich Ci osób?
Zapomnij o perfekcji.
Bycie perfekcyjnym blokuje nasz potencjał. Często boimy się porażki, negatywnej oceny. Pamiętaj nie musisz być superbohaterem. Wystarczy, że podejmiesz działanie i będziesz pracować we własnym tempie.
Wyjdź z ukrycia.
Niekiedy lęk sprawia, że chcemy schować się przed całym światem. Niestety nie wpływa to na wzrost naszego poczucia bezpieczeństwa. Izolowanie się i uciekanie odbiera energię do zmiany. Może się zdarzyć, że nigdy nie zaczniemy działać jeśli będziemy czekać aż lęk minie.
Dlatego zadbaj o bycie w relacjach z innymi ludźmi, dzięki temu będziesz się rozwijać, trenować odwagę i podejmowanie działania.
Zadbaj o rytuały, znajdź swój rytm codzienności
Bądź uważny na siebie, podejmuj różne aktywności, działaj we własnym tempie, znajduj drobne radości we wszystkim, co robisz, szukaj zainteresowania i czasu dla bliskich.
Skoncentruj się na innych aspektach swojego życia
Ignoruj lęk poprzez realizowanie codziennych obowiązków. Kieruj świadomie swoje myśli na inne tematy, przestrzenie. Staraj się patrzeć na świat i swoje problemy z dystansem.
Skoncentruj się na swoich aktualnych potrzebach i wartościach.
Lęki towarzyszą nam w podróży przez całe życie, niekiedy bywają bezlitosne. Ważne jest jednak, aby nauczyć się z nimi żyć i podejmować działania wbrew ich podszeptom i próbom zawłaszczenia naszego życia. Najmniejszy akt odwagi, wyjście poza własne ograniczenia pokazują, że potrafimy być silni i odważni!